sambal.De Nederlandse keuken staat niet bekend als pittig. Toch viert Conimex dit jaar dat het 75 jaar geleden sambal op de Nederlandse markt introduceerde. Sindsdien is de rode smaakmaker niet meer weg te denken uit onze keuken. Sambal wordt vooral gebruikt om het diner wat meer smaak te geven, maar ook een boterham met pindakaas krijgt van menigeen een pittig tintje. Maar wat is sambal nu eigenlijk? Sambal wordt gemaakt van rode peper en zout. Het bevat zeer veel vitamines A en C en bevordert de spijsvertering. Rode sambal, sambal oelek, is de meest eenvoudige sambal en de basis voor veel andere variaties. De donkere, gebakken, sambal is minder scherp dan de ongebakken sambal en wordt doorgaans opgediend bij de gerechten.

Rode peper, en dus ook sambal, bevat capsaïcine. Deze stof heeft geen smaak, maar voelt als ‘heet’. De capsaïcine prikkelt dezelfde warmtezintuigen of pijnreceptoren als wanneer er iets heets gegeten of gedronken wordt. Het lichaam probeert het irriterende stofje kwijt te raken, door de speekselproductie te verhogen en te gaan zweten.

Ook komt er endorfine vrij om de pijn te verzachten. Deze natuurlijke pijnstiller veroorzaakt een licht euforisch gevoel. Chili-eters zijn dus daadwerkelijk een beetje high! Pittig eten werkt ook verslavend, hierdoor hebben mensen die regelmatig capsaïcine eten behoefte aan steeds meer. De scherpte van pepers wordt gemeten met de Scovilleschaal. Een gerecht wordt al als pittig ervaren rond de 500 - 1000 Scoville-eenheden. Jalapeño’s variëren tussen de 3.000 en 6.000, en habanero-pepers kunnen een heetheid van 300.000 eenheden bereiken.

Pikant eten is vooral in warme landen populair. Logisch want door pittig te eten gaat het lichaam zweten en helpt het de lichaamstemperatuur te regelen. Ook bevorderen de kruiden de spijsvertering. Bacteriën kunnen niet tegen capsaïcine, waardoor sambal dus geldt als ontsmetter van voedsel. Vraag in een warm land dus altijd om een pittige schotel. Wie zijn mond brandt, grijpt automatisch naar water. Maar bij pepers brengt water geen verlichting. In tegendeel: een flinke slok verspreidt het brandende gevoel alleen maar meer. Zure room, yoghurt, witte rijst of jenever zijn goede blusmiddelen.

Soorten sambal Oelek: gemalen verse Spaanse pepers met zout. Badjak: gebakken rode pepers waaraan uien, kemirienoten, knoflook, trassi, kruiden en zout zijn toegevoegd. Vol en kruidig van smaak. Manis: gebakken rode pepers waaraan uien, laos, trassi, suiker en zout zijn toegevoegd. Mild van smaak. Brandal: gebakken rode pepers waaraan uien, kemirienoten, trassi, kruiden en zout zijn toegevoegd. Redelijk mild van smaak.

Medicijn Capsaïcine wordt ook in geneesmiddelen verwerkt als middel tegen ontstekingspijnen en migraine.